نگاهی به دعای عرفه

خیلی از دعاها و مناجات ها را خوانده ایم. اما چون محتوا و مفهوم آن را متوجه نمی شویم، زود خسته می شویم. اگر صدای خواننده دعا یاری کند و زیبا باشد، شاید تا آخر دعا گوش کنیم و الا دائم صفحات را می شماریم که چند صفحه دیگر تمام خواهد شد؟!

اگر بفهمیم و بدانیم؛ و بخوانیم هیچ وقت خسته نمی شویم. اگر بتوانیم در این دعا ارتباطمان را وصل کنیم، گذر زمان را حس نخواهیم کرد.

این توضیحات در مورد دعای عرفه اهمیتش دو چندان است. چون سالی یک بار این فرصت بیشتر به وجود نمی آید و جایگاه روز عرفه بسیار بالا و ارزش مند است.

به همین دلیل دعای عرفه را به صورت تفکیک شده و موضوع بندی شده جمع آوری کردم.

ان شاء الله که در فهم و درک دعا بتواند کمکمان بکند.

بخش اول: مقدمات دعا

اهمیت و فضیلت دعا

موانع اجابت دعا

آداب دعا

بخش دوم: بررسی کلی دعای عرفه (به تفکیک فرازهای دعا)

فصل اول: حمد و ستایش و اظهار خشوع و ذلت در مقابل خدای متعال

فصل دوم: در خواست و عرض حاجت

فصل سوم: صدا زدن خدای متعال به نعمات و الطافش

فصل چهارم: حمد و ستایش نهایی و درخواست اصلی از خدای متعال

پیوند: دانلود صوت، متن و ترجمه دعای عرفه

فصل اول:

اهمیت و فضیلت دعا:

روایات بسیاری داریم در مورد اهمیت و فضیلت دعا.

از جمله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: "دعا مغز عبادت است و با وجود دعا هیچ کس هلاک نمی شود" (بحارالانوار37/300/93)

و یا اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله می فرمایند: "ناتوانترین مردم کسی است که از دعا کردن ناتوان باشد." (امالی شیخ طوسی136/89)

دعا کردن و درخواست از خدای متعال جایگاه بسیار بالا و مؤثری در زندگی انسان دارد. در مضمون برخی روایات داریم که بعضی از نعمت ها را باید از خدا بخواهیم تا خداوند متعال آن را به ما عطا کند.

امیر المومنین به امام حسن مجتبی علیهما السلام می فرمایند:

"بدان که آن کسی که خزائن ملکوت دنیا و آخرت در دست اوست به تو اجازه داده است تا او را بخوانی. و اجابت دعای تو را ضمانت کرده است. و به تو فرمان داده است که از او بخواهی تا به تو عطا کند. و  او مهربان و بخشنده است. میان تو و خودش حجابی ننهاده و تو را به آوردن واسطه و میانجی وادار نکرده است ... سپس کلیدهای خزائن و گنجینه هایش را که همان دعا کردن و خواستن از اوست، در اختیار تو نهاده است؛ پس هر گاه تو بخواهی، با دعا کردن درهای گنجینه های او را می گشایی." (بحار الانوار 1/204/77)

پس باید به این نکته دقت داشته باشیم که دعا کردن، جایگاه ویژه ای نزد خداوند متعال دارد.

(بازگشت به فهرست)

موانع استجابت دعا:

1- عدم شناخت نسبت به خدای متعال

عده ای آمدند نزد امام صادق علیه السلام و پرسیدند: چرا هر چه دعا می کنیم مستجاب نمی شود؟ حضرت فرموند: چون کسی را می خوانید که نمی شناسیدش. (بحارالانوار 4/368/93)

من باید خدا را به "قیومیت" بشناسم. من باید خدا را به "قادر" بودن بشناسم. وقتی خدای متعال را "بخشنده" بدانم و ... قطعا در دعا کردن توجه بیشتری خواهم داشت. اگر بدانم درب چه خانه ای را می کوبم قطعاً در استجابت دعا تأثیر بسیاری خواهد داشت. کم نمی خواهم، برای همه می خواهم، ابدی و جاودانه طلب می کنم، اصرار می کنم، خودم را خاضع و خاشع می کنم. و...

2- در آمد حرام

امام صادق علیه السلام می فرمایند: "هر یک از شما که می خواهد دعایش مستجاب شود در آمد خود را پاک کند و حق مردم را بپردازد. همانا دعای کسی که مال حرام در شکمش باشد یا مظلمه کسی به گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمی رود. (بحار الانوار31/321/93)

3- گناه

یکی از عوامل عدم استجابت دعا گناهان است.

امام باقر علیه السلام می فرمایند: "گاه بنده حاجتی را از خداوند می خواهد و از شأن خداست که آن را در آینده ای نزدیک یا با تأخیر بر آورده سازد اما بنده بعدا مرتکب گناهی می شود. پس خداوند تبارک و تعالی به فرشته می گوید: حاجت او را برآورده نکن و او را از آن محروم کن. زیرا او خود را در معرض خشم من نهاد و مستوجب محرومیت از سوی من شد. (بحارالانوار 11/329/73)

در دعای کمیل یکی از گناهانی که از خدای متعال درخواست مغفرت برایش می کنیم این است:

اللهم اغفرلی الذنوب التی تحبس الدعا. خدایا ببخش برای من گناهانی را که باعث می شود دعا حبس شود (و مستجاب نشود)

4- ناسازگاری دعا با حکمت خدای متعال

گاهی ما دعا می کنیم ولی نمی دانیم خدای متعال حکمتش بر چیز دیگری است. ما دعایی را می خواهیم که به ضررمان است و خدای متعال آن را مستجاب نمی کند.

(بازگشت به فهرست)

آداب دعا کردن:

1- گفتن "بسم الله الرحمن الرحیم"

2- حمد و ستایش خدای متعال

3- درود و صلوات بر پیامبر اکرم و اهل بیتش صلوات الله علیهم اجمعین

4- شفیع قرار دادن مقربان و صالحان

5- اقرار به گناه نزد خدای متعال

6- تضرع و خضوع و خشوع

7- دو رکعت نماز قبل از درخواست از خدای متعال

(بازگشت به فهرست)

---

بخش دوم: بررسی کلی دعای عرفه

فصل اول: حمد و ستایش و اظهار خشوع و ذلت در مقابل خدای متعال

1- حمد و ستایش خداوند - حمد خداوند به صفاتش

از «ابتدای دعا» تا « و هو علی کل شیء قدیر»

2- بیان ذلت و خضوع و بندگی خود در مقابل خداوند و بیان نعمت هایی که خداوند به ما عطا نموده است.

از «الله انی ارغب الیک» تا «اکثر مما ظهر لی من العافیة و السرّاء»

3- شهادت و اقرار با تمام وجود و تک تک اعضا بر اینکه نمی توانم نعمت های خدا را احصاء کنم و حتی شکر یکی را به جای بیاورم

از «و انا اشهد یا الهی بحقیقة ایمانی» تا «و شرعت لهم و بهم من دینک»

4- اقرار به وحدانیت خدا بعد از همه این ها

از «غیر انی یا الهی اشهد بجهدی و جدی» تا «و صلی الله علی خیرته محمد خاتم النبیین و آله الطیبین الطاهرین و المخلصین و سلم»

فصل دوم: در خواست و عرض حاجت

1- پس از توصیفات فصل اول، حضرت شروع می کنند به بیان حوائجشان

از «الله اجعلنی اخشاک کأنی اراک» تا «و اجعل لی یا الهی الدرجة العلیا فی الآخرة و الاولی»

2- بیان نعمت های عطا شده و درخواست پس از بیان این ها

از «اللهم لک الحمد کما خلقتنی» تا «و ملیک امری»

3- تغییر نوع درخواست

از «اشکو الیک غربتی» تا «علی من ملکته امری»

4- در خواست دوباره از خدای متعال

از «الهی فلا تحلل علی غضبک» تا «لا اله الا انت»

فصل سوم: صدا زدن خدای متعال به نعمات و الطافش

1- صدا زدن خدای متعال به صفات و الطاف و نعمت هایشاز «رب البلد الحرام» تا «و کرائم منحک لا احصیها»

2- مقایسه وجود الهی و وجود انسان (بزرگواری و لطف خدای متعال و کوتاهی و ضعف انسان)

از «مولای، انت الذی ...» تا «سبحانک ربی و رب آبائی الاولین»

3- مجدداً بیان نعمت های الهی

از «اللهم هذا ثنایی علیک» تا «و انت العلی الکبیر»

4- در خواست از خدا و مناجات با او

از «یا مطلق المکبّل الاسیر» تا «رأفة و رحمة و حلماً»

فصل چهارم: حمد و ستایش نهایی و درخواست اصلی از خدای متعال

1- حمد و ستایش خدای متعال و صلوات بر پیامبر اکرم و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین

از «اللهم انا نتوجه الیک» تا «یا ارحم الراحمین»

2- در خواست از خداوند و دعا

از «اللهم اقلبنا فی هذا الوقت منجحین مفلحین» تا «وادرء عنی شرَّ فسقة الجن و الانس»

3- مهم ترین دعا و درخواست و پایان دعا

از «یا اسمع السامعین» تا «یارب یارب»

(بازگشت به فهرست)