تعریف فتنه در خطبه 50 نهج البلاغه

إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ

ابتداى ظهور فتنه‏ ها هوا و هوس هایى است که پیروى مى‏ شود،

وَ أَحْکَامٌ تُبْتَدَعُ 

و احکامى که در چهره بدعت خودنمایى مى‏ کند،

یُخَالَفُ فِیهَا کِتَابُ اللَّهِ

در این فتنه‏ ها و احکام، با کتاب خدا مخالفت مى‏ شود،

وَ یَتَوَلَّى عَلَیْهَا رِجَالٌ رِجَالًا عَلَى غَیْرِ دِینِ اللَّهِ

و مردانى مردان دیگر را بر غیر دین خدا یارى و پیروى مى‏ نمایند.

فَلَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ

اگر باطل از آمیزش با حق خالص مى‏ شد

لَمْ یَخْفَ عَلَى الْمُرْتَادِینَ

راه بر حق جویان پوشیده نمى‏ ماند.

وَ لَوْ أَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ

و اگر حق در پوشش باطل پنهان نمى‏ گشت

انْقَطَعَتْ عَنْهُ أَلْسُنُ الْمُعَانِدِینَ

زبان دشمنان یاوه گو از آن قطع مى‏ گشت.

وَ لَکِنْ یُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ

ولى پاره‏ اى از حق

وَ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَیُمْزَجَانِ

و پاره ‏اى از باطل فراهم شده و در هم آمیخته مى‏ شود،

فَهُنَالِکَ یَسْتَوْلِی الشَّیْطَانُ عَلَى أَوْلِیَائِهِ

در این وقت شیطان بر دوستانش مسلط مى ‏شود،

وَ یَنْجُو الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنى‏

و آنان که لطف حق شاملشان شده نجات مى ‏یابند.